U reku Begej pušteni venci, u znak sećanja na stradanje zrenjaninskih Jevreja

U Zrenjaninu je komemorativnim skupom na pešačkom mostu i svečanom akademijom u Narodnom muzeju, obeležena 77. godišnjica deportacije zrenjaninskih Jevreja na gubilišta i u logore.

Na skupu je Isak Asijel, rabin Srbije, govorio Kadiš, molitvu za mrtve, u kojoj je pored zrenjaninskih Jevreja pomenuo i stradale na svim stratištima u nekadašnjoj Jugoslaviji i u logorima okupiranih evropskih zemalja.

– Pre početka Drugog svetskog rata u Banatu je živelo 4.113 Jevreja, a u našem gradu oko 1.300. Imali su ovde svoju opštinu, biblioteku, sinagogu… Jevreji su početkom rata bili prvi na udaru, počela je pljačka radnji i kuća a 14. avgusta 1941. godine pohapšene su sve jevrejske familije koje su još bile u svojim domovima. Tada je zauvek nestalo oko 1.200 zrenjaninskih Jevreja, dok je stotinak uspelo da izbegne hapšenja, a Banat je postao neslavna sredina koja se pod nacističkom vlašću među prvima proglasila za oslobođenu od Jevreja – podsetila je u obraćanju prisutnima na mostu Ivana Kukolj Solarov.

Na komemoraciji je govorila i Ljiljana Popov, predsednica Jevrejske opštine Zrenjanin, koja je podsetila da su rekom Begej pre 77 godina Jevreji otišli u nepovrat. Ona se zahvalila i predstavnicima jevrejskih opština iz drugih gradova, koji su se pridružili komemoraciji, kao i predstavnicima Grada Zrenjanina, koji pomaže ovu malu zajednicu.

– Ovaj skup je više od komemoracije, on je primer da ovaj grad neguje toleranciju i zajedništvo, sećajući se prošlosti. Slava onima koji su otišli – poručila je Ljiljana Popov.

Prisutnima se obratio i 95-godišnji Teo Kovač, jedan od retkih preživelih banatskih Jevreja.

– Kao i još neki, malobrojni, preživeo sam nekim mnogostrukim čudom. Ovaj skup je i sećanje na sve banatske Jevreje, uz napomenu da je Banat imao neslavnu prošlost da je postao prvi oslobođen od Jevreja, već u avgustu 1941. godine – podsetio je Kovač.

Vence u Begej, kojim su 1941. na šlepovima odvezeni zrenjaninski Jevreji, sa mosta su u vodu pustili predstavnici brojnih jevrejskih opština, preživeli zrenjaninski Jevreji, pomoćnik gradonačelnika Zrenjanina Duško Radišić i predstavnici Srednjobanatskog upravnog okruga.

Nakon komemoracije, u Narodnom muzeju je održana svečana akademija, a potom je u malom salonu otvorena izložba o učešću Jevreja iz Srbije u Prvom svetskom ratu.